Hebben balletschoenen een links en een rechts?

Kort antwoord:
Nee, balletschoenen hebben geen aparte linker- of rechterschoen. Ze worden (vrijwel altijd) volledig symmetrisch gemaakt, waardoor er in het begin geen verschil is tussen links en rechts. Tijdens het dansen vormt het materiaal zich vanzelf naar de voeten van de danser. Na enkele lessen ontstaat er daardoor wel een duidelijke linkerschoen en rechterschoen.

Vanaf dat moment moeten de schoenen altijd op dezelfde voet worden gedragen om de pasvorm en ondersteuning te behouden.

In de rest van dit artikel lees je precies hoe dit werkt, waarom balletschoenen symmetrisch zijn en waar je op moet letten bij gebruik en aankoop.

Wat betekent eigenlijk balletschoenen links rechts?

De term balletschoenen links rechts verwijst naar de vraag of er bij balletschoenen een onderscheid is tussen een linker- en rechterschoen. Hoewel dit bij normale schoenen vanzelfsprekend is, werkt het bij balletschoenen anders. Ze worden symmetrisch geproduceerd, waardoor er bij aanschaf geen enkele anatomische richting in het ontwerp zit.

Waarom balletschoenen geen links en rechts hebben

Balletschoenen worden al eeuwen op een symmetrische leest gemaakt. De belangrijkste reden hiervoor is dat klassieke ballettechniek vraagt om schoenen die de natuurlijke vorm van de voet niet corrigeren of beïnvloeden. Daarnaast maakt het de productie eenvoudiger en zorgt het ervoor dat dansers vanaf het begin een neutraal uitgangspunt hebben voor techniekontwikkeling.

Functionele redenen voor symmetrie

Een symmetrische schoen geeft de docent een duidelijk beeld van de voetpositie. Het materiaal kan zich bovendien beter aanpassen aan de unieke kenmerken van de voet wanneer het niet vooraf in een vorm is gepresenteerd.

Hoe balletschoenen zich vormen naar de voet

Hoewel balletschoenen symmetrisch beginnen, zijn menselijke voeten dat niet. Warmte, beweging en druk zorgen ervoor dat materialen zoals leer, canvas en stretch zich geleidelijk aanpassen. Daardoor ontstaat er vanzelf een verschil tussen de linker- en rechterschoen.

Effect van materialen

Leer vormt langzamer maar zeer precies naar de voet.
Canvas vormt snel maar minder diep.
Stretchmaterialen vormen direct en flexibel, maar houden minder blijvend vorm.

Wanneer er wel een links en rechts ontstaat

Na enkele lessen begint de schoen zich te zetten naar de voet. De neus, het hielgedeelte en de zijkanten krijgen subtiele verschillen. Vanaf dat moment spreken we van een linkerschoen en een rechterschoen, ook al was dat bij aankoop niet het geval.

Waarom markeren belangrijk is

Zodra het verschil voelbaar wordt, is het verstandig om een kleine L en R in de schoen te schrijven. Hiermee blijft de pasvorm optimaal, voorkom je overmatige slijtage en blijft de ondersteuning consistent. Het omwisselen van schoenen kan leiden tot drukpunten en een minder stabiele techniek.

Veelgemaakte fouten bij balletschoenen links rechts

Te vroeg markeren waardoor de vorming ongelijk gebeurt.
De schoenen blijven omwisselen na vorming.
Een te grote maat kiezen waardoor vorming onvoldoende is.
Elastiek niet goed laten aanbrengen of verkeerd positioneren.

Speciale ‘balletschoenen’ waarin er wel een links en rechts bestaat

Spitzen

Spitzen worden volledig ingedanst en kunnen daardoor een zeer duidelijke links en rechts krijgen. Veel dansers markeren ze vanaf het eerste gebruik.

Demi pointe schoenen

Sommige modellen hebben iets verharde ‘box’ (bij de voorvoet) die net wat harder is dan bij slappe balletschoenen. In Nederland worden deze balletschoenen vrijwel niet gedraagen.

Orthopedisch maatwerk

Dansers met voetafwijkingen of grote links rechts verschillen kunnen kiezen voor aangepaste modellen die vooraf een richting hebben.

Advies voor de beste pasvorm

Draag nieuwe schoenen kort tijdens de eerste sessies.
Gebruik een goede dansmaillot voor minder wrijving.
Houd de teennagels kort om drukpunten te voorkomen en niet per ongeluk de verkeerde maat te kiezen.
Breng het wreefelastiek altijd met zorg aan, zodat de schoen het beste om de voet sluit.

Onderhoudstips voor het behouden van vorm

Laat schoenen na gebruik altijd goed luchten.
Bewaar ze op een droge plaats en niet in plastic.
Reinig canvas voorzichtig met de hand wanneer nodig.
Leer nooit wassen, alleen luchten.

Balletschoenen links rechts bij kinderen

Bij kinderen ontwikkelen de voeten zich nog snel. Daarom is een flexibel materiaal zoals canvas een goede keuze. Controleer regelmatig de pasvorm en markeer de schoenen pas wanneer ze zich duidelijk beginnen te vormen.

Koopadvies

Kies de juiste maat, want balletschoenen vallen anders dan normale schoenen.
Let op materiaal en zooltype.

Zijn er trends in balletschoenen?

Nee, het model van een balletschoen is al 50 jaar min of meer hetzelfde. Er zijn enkele toevoegingen laatste jaren bijgekomen; stretchcanvas en splitzool. Vroeger werd er vooral op balletschoenen met hele zool gedanst.

Veelgestelde vragen